جمهوری آرارات یا جمهوری کُردی آرارات یک دولت کردی خودخوانده بود که در خاور ترکیه امروزی در استان آغری جای گرفته بود. جمهوری آرارات از سوی روشنفکران کرد و خاندان بدرخانیان برپا گشته بود که با خشونت از سوی حکومت ترکیه سرکوب گردید.برپایی جمهوری آرارات واکنشی به کشتار و نابودی روستاهای کردنشین بود. در سالهای ۱۹۲۵ و ۱۹۲۸، میلیونها کرد بهزور از محل سکونتشان رانده شدند و هزاران روستا نابود شد. تا مدتها استفاده از نامهای کردی ممنوع بود. در گردهمایی تاریخی نخبگان ملیگرای کرد در ۲۷ اکتبر ۱۹۲۷، آنها اعلام استقلال کردند و در پی آن عملیات مسلحانه در کوههای آرارات آغاز شد. این جنبش با وجود پیشرویهای اولیه دو سال بیشتر پایداری نداشت و در سال ۱۹۳۰، نیروی هوایی ترکیه، عملیات گستردهای علیه آنها آغازید و این جنبش را با خشونت بسیار سرکوب کرد.
خشنترین سرکوبهای دولتی ترکیه علیه کردها در سالهای ۱۹۳۰، ۱۹۳۸ و ۱۹۵۲ رخ داد.
در نزدیکی دریاچه وان در كشور ترکیه، سنگنبشتهای زيبا و مستحكم از گذر پيچ و خم هزارهها عبور كرده تا شكوه ايران باستان را برای ما به تصوير كشد.
اين كتيبه به دستور خشايارشا ، پسر داريوش بزرگ و چهارمين شاه هخامنشی بر فراز صخرهای در ارتفاع ۲۰ متری از سطح زمین حكاكی شده است. کتیبه خشايارشا ۲۷ سطر و ۳ ستون دارد و از چپ به راست و به سه زبان پارسی باستان، اکدی و عیلامی نوشته شدهاست.
از متن كتيبه چنين برمیآيد كه نخستين بار داريوش دستور صاف كردن جايگاه كتيبه را داده اما بنا به دلايل نامعلومی موفق به نگاشتن چيزي درون آن نشده است. سالها بعد هنگامی كه خشايارشا بر تخت پادشاهی جلوس میكند، دستور میدهد تا درون اين قاب، متني حك شود. متن كامل اين كتيبه چنين است:
اهورامزدا خداییست بزرگ، بزرگترین خدایان که زمین را آفرید که آسمان را آفرید که مردم را آفرید که شادی را برای مردم آفرید که خشایارشا را شاه کرد یگانه فرمانروای بسیاری من خشایارشا، شاه بزرگ، شاه شاهان شاه مردمان بسیار شاه در این زمین دور و پهناور پسر داریوش شاه هخامنشی گوید خشایارشا: داریوش شاه که پدرم بود، به خواست اهورامزدا بناهای زیبایی ساخت و او دستور داد این کتیبه کنده شود. اما نوشتهای در آن کنده نشد پس از آن من دستور دادم این نوشته کنده شود. باشد که اهورامزدا و خدایان دیگر مرا نگاه دارند، شهریاری مرا ، و آنچه که من ساختهام .